(ΕΛΙΔΕΚ, 3η Προκήρυξη Δράσης «Επιστήμη και Κοινωνία» - «Κόμβοι Έρευνας, Καινοτομίας και Διάχυσης». Θεματική 1: Κόμβοι Έρευνας & Καινοτομίας στην Εκπαίδευση)
Επιστημονικός υπεύθυνος του ερευνητικού προγράμματος: Ευριπίδης Γαραντούδης
Μέλη της ερευνητικής ομάδας που εργάζονται στον Τομέα Νεοελληνικής Φιλολογίας του Ε.Κ.Π.Α.:
Δώρα Μέντη, ΕΔΙΠ
Μαρία Νικολοπούλου, ΕΔΙΠ
Διάρκεια προγράμματος: Νοέμβριος 2021-Οκτώβριος 2023 (24 μήνες). Παράταση τεσσάρων μηνών: Νοέμβριος 2023-Φεβρουάριος 2024.
Περιγραφή του προγράμματος:
Βασικός σκοπός του προγράμματος «Ο ξένος, ο άλλος, ο διαφορετικός: Ταυτότητα και ετερότητα στη λογοτεχνία», που χρηματοδοτήθηκε από το Ελληνικό Ίδρυμα Έρευνας και Καινοτομίας (3η Προκήρυξη Δράσης «Επιστήμη και Κοινωνία» - «Κόμβοι Έρευνας, Καινοτομίας και Διάχυσης». Θεματική 1: Κόμβοι Έρευνας & Καινοτομίας στην Εκπαίδευση), την περίοδο από τον Νοέμβριο 2021 μέχρι τον Φεβρουάριο 2024, ήταν η δημιουργία ενός διαδικτυακού Κόμβου συνεργασίας φιλόλογων ερευνητών και εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με στόχο τη διαμόρφωση ενός δικτύου κειμένων (λογοτεχνικά, πολιτισμικά, χρηστικά, πολυμορφικά), το οποίο διευκολύνει, τόσο για μαθητές όσο και για εκπαιδευτικούς, τη διερεύνηση των εννοιών της ταυτότητας και της ετερότητας στις ποικίλες εκφάνσεις τους και στη διαχρονία τους.
Το δίκτυο κειμένων, που ξεπερνά τα 500 κείμενα, αναπτύχθηκε σε συνεργασία με σχολικές μονάδες της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης από όλη την Ελλάδα, έτσι ώστε να καλύπτονται ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και οι ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής και κάθε σχολείου. Οι συνεργάτες του προγράμματος εκπόνησαν 53 εκπαιδευτικά σενάρια, τα εφάρμοσαν στις σχολικές τάξεις τους και οι διδακτικές προτάσεις τους έχουν αναρτηθεί στον Κόμβο (https://xenos-allos-diaforetikos.edu.gr/index.php). Ορισμένες από τις προτάσεις παρουσιάστηκαν σε 5 εκπαιδευτικές ημερίδες που έγιναν στην Αθήνα (2), τον Πύργο, τη Μυτιλήνη και τη Ρόδο, ενώ ακολούθησε ένα μαθητικό συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 26 Οκτώβριο 2023 στη Βιβλιοθήκη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΕΚΠΑ.
Το κειμενικό υλικό είναι ενταγμένο σε βάση δεδομένων, όπου ο χρήστης μπορεί να το αναζητήσει με κριτήρια αναζήτησης τις κατηγορίες ετερότητας, το όνομα του συγγραφέα ή το κειμενικό είδος. Έτσι το υλικό αξιοποιείται ελεύθερα από καθηγητές και μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.
Ιστοσελίδα του προγράμματος:
https://xenos-allos-diaforetikos.edu.gr/index.php/plerophories
Επιμορφωτικές Ημερίδες:
Συμμετοχές της ερευνητικής ομάδας σε επιστημονικά συνέδρια:
Δώρα Μέντη – Μαρία Νικολοπούλου, «Ο ξένος, ο άλλος, ο διαφορετικός: ταυτότητα και ετερότητα στα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων», Συνέδριο «Αναζητώντας τη γνώση: τα σχολικά εγχειρίδια στο ελληνικό κράτος», Αθήνα, Εθνική Βιβλιοθήκη, 17-19 Δεκεμβρίου 2021, διοργάνωση: Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Δημοσίευση: Δώρα Μέντη – Μαρία Νικολοπούλου, «Ο ξένος, ο άλλος, ο διαφορετικός: ταυτότητα και ετερότητα στα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων», Αναζητώντας τη γνώση: τα σχολικά εγχειρίδια στο ελληνικό κράτος, 17-19 Δεκεμβρίου 2021, επιμ. Α. Μαστραπάς, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Αθήνα 2023, σ. 192-206.
Ευριπίδης Γαραντούδης, «Θρησκευτική ταυτότητα και ετερότητα στα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων», Συνέδριο « “…και Θεός ην ο Λόγος”. Η διασταύρωση της θρησκείας με τη λογοτεχνία», Ιωάννινα, 19-20 Νοεμβρίου 2022. Διοργάνωση: Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας. Δημοσίευση: Ευριπίδης Γαραντούδης, «Θρησκευτική ταυτότητα και ετερότητα στα Ανθολόγια Λογοτεχνικών Κειμένων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης», «…και Θεός ην ο Λόγος». Η διασταύρωση της θρησκείας με τη λογοτεχνία. Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου,18-19 Νοεμβρίου 2022, Εισαγωγή-Επιμέλεια Βασίλης Μακρυδήμας, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Τμήμα Φιλολογίας, Τομέας Μεσαιωνικής και Νέας Ελληνικής Φιλολογίας, Ιωάννινα 2023, σ. 397-412.
Δώρα Μέντη, «Αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών και εκπαίδευση», ΠΤΔΕ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Κτιριακό συγκρότημα Παπαστράτου, Βόλος 2-4 Δεκεμβρίου 2022. Τα Πρακτικά του Συνεδρίου θα δημοσιευτούν εντός του 2023.
Δώρα Μέντη, «Προσφυγικές ροές στη νεοελληνική ποίηση (1922-2022)», Ζ΄ Διεθνές Συνέδριο Ελληνικών Σπουδών στη μνήμη της Ιρίνας Κοβάλεβα, Μόσχα, Πανεπιστήμιο Λομονόσωφ 26-28 Απριλίου 2023. Δημοσίευση: Δώρα Μέντη, «Προσφυγικές ροές στη νεοελληνική ποίηση (1922-2022)», Kathedra, τχ. 15(2), 2023, Ζ΄ Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο Ελληνικών Σπουδών στη μνήμη της Ιρίνας Κοβαλέβα, σ. 135-146.
Μαθητικό συνέδριο:
Βλ. το πρόγραμμα του μαθητικού συνεδρίου εδώ και την αφίσα εδώ.