ΜΕΓΑΛΟΦΩΝΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ. Εκπαίδευση, πολιτισμικά ήθη και μέσα επικοινωνίας στην Ελλάδα, 1930-1960.
Το ερευνητικό πρόγραμμα «Μεγαλόφωνη ανάγνωση της ποίησης: Εκπαίδευση, πολιτισμικά ήθη και μέσα επικοινωνίας στην Ελλάδα, 1930-1960 / Reading Poetry Aloud: Education, Culture and the Media in Greece, 1930-1960» (4η Προκήρυξη ερευνητικών Έργων ΕΛ.ΙΔ.Ε.Κ. για την ενίσχυση Μεταδιδακτορικών Ερευνητών/τριών, διάρκεια προγράμματος: 10/11/2025 – 9/11/2027, φορέας υποδοχής: Εργαστήριο Νεοελληνικής Φιλολογίας, Τμήμα Φιλολογίας, ΕΚΠΑ) έχει ως αντικείμενό του τη μελέτη των προφορικών εκδοχών διάδοσης της νεοελληνικής ποίησης κατά την περίοδο 1930-1960.
Καθώς επικεντρώνονται κυρίως στην έντυπη κυκλοφορία της ποίησης, οι Ιστορίες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας και η Νεοελληνική Φιλολογία δεν έχουν, έως τώρα, διερευνήσει και αποτιμήσει την ευρεία διάδοση του ποιήματος σε ποικίλα προφορικά περιβάλλοντα, όπως η εκπαίδευση, τα φιλολογικά σαλόνια, οι «λέσχες ανάγνωσης», το θέατρο και το ραδιόφωνο. Συνδυάζοντας εργαλεία από το πεδίο της Νεοελληνικής Φιλολογίας με την πολιτισμική ιστορία, τη μελέτη του ακροατηρίου και της πρόσληψης, τις Σπουδές Ήχου και ΜΜΕ, το ερευνητικό πρόγραμμα «Μεγαλόφωνη ανάγνωση της ποίησης: Εκπαίδευση, πολιτισμικά ήθη και μέσα επικοινωνίας στην Ελλάδα, 1930-1960» στοχεύει σε μια νέα, διεπιστημονική θεώρηση της νεοελληνικής λογοτεχνίας, με επίκεντρο, αυτή τη φορά, την Ιστορία της Ανάγνωσης αλλά και τη διάδοση της ποίησης στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.
Εστιάζοντας στην περίοδο 1930-1960, εξετάζει τη μεγαλόφωνη ανάγνωση της ποίησης, όπως μαρτυρείται αδιάλειπτα και εντατικά, στο πλαίσιο της υποδοχής του μοντερνισμού, των μεταπολεμικών συζητήσεων σχετικά με τον κοινωνικό ρόλο της «υψηλής κουλτούρας» και την εκλαΐκευσή της, και της συνάντησης της λογοτεχνίας με τις νέες τεχνολογίες του ήχου. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα φιλοδοξεί, αφενός, να συμβάλει στην ανανέωση της φιλολογικής σπουδής της λογοτεχνίας και, αφετέρου, να φωτίσει παραμελημένες όψεις της δημόσιας ιστορίας, της συλλογικής μνήμης και της εθνικής ταυτότητας, και των ηχοτοπίων του παρελθόντος. Καρπός του προγράμματος θα είναι μία μονογραφία, ένας κύκλος επιστημονικών σεμιναρίων και μία ηλεκτρονική βάση δεδομένων, όπου ηχητικά αρχεία της νεοελληνικής λογοτεχνίας που κινδυνεύουν να φθαρούν, όπως, π.χ., το ηχητικό αρχείο του ποιητή Ανδρέα Εμπειρίκου, θα καταλογογραφηθούν, θα ψηφιοποιηθούν και θα διατεθούν στο ευρύ κοινό. Tο Έργο θα ολοκληρωθεί με διεθνές συνέδριο για τα ηχοτοπία της νεοελληνικής λογοτεχνίας, τα πρακτικά του οποίου θα εκδοθούν σε ηλεκτρονική μορφή.
Φιόνα Αντωνελάκη